دکتر کوهی کمالی در گفتوگو با پایگاه خبری سازمان نظام مهندسی ساختمان، به صورت مشروح درخصوص بازنگری قانون نظام مهندسی سخن گفت. در ادامه مشروح این گفتگو را بخوانید:
درباره شتاب دهی به تجاری سازی نوآوری‌های حوزه ساخت و ساز چه پیشنهاداتی دارید؟
ایجاد بستر مناسب از طرف تریبون نظام مهندسی و غیره برای ارائه نوآوری‌های جدید از طرف تولید کنندگان به منظور ارائه محصولات خود و تبلیغ، استفاده از نوآوری‌های حوزه ساخت در پروژه‌های قابل رؤیت با حمایت سازمان نظام مهندسی (به عنوان نمونه کارها)، ایجاد ساز و کار تشویقی برای استفاده از فناوری‌های نوین در ساخت و ساز نظیر تخفیفات شهرداری و ارائه تسهیلات به استفاده کنندگان و غیره.
به منظور افزایش نفوذ فناوری در صنعت ساختمان چه باید کرد؟
تعریف پروژه‌های تحقیقاتی و پروژه‌های دانشگاهی در این حوزه و ارتباط با صنعت برای آماده کردن بستر مناسب برای افراد جوان که وارد بازار کار می شوند، تهیه فیلم‌های تبلیغاتی و فرهنگ سازی با همکاری سازمان صدا و سیما، دادن آموزش‌های مؤثر به مهندسان فعال، تشویق سازندگان به استفاده از فناوری‌های نوین صنعت ساختمان از طریق ارائه تسهیلات بانکی و تخفیفات شهرداری، ارائه نمونه پروژه‌های موفق و با صرفه اقتصادی در سطح مهندسان و سپس آگاهی عمومی.
با چه مدلی می‌توان به ساختمان ایمن مطابق استاندارد جهانی رسید؟
باید از مدل‌های موفق سایر کشورها الگو برداری کرد. امروزه مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) کاربرد گسترده‌ای از طراحی و ساخت تا بهره برداری و حتی مرحله تخریب ساختمانها پیدا کرده است. معرفی فناوری BIM یکی از پیشرفت‌های مهم اخیر در زمینه مدیریت ساخت است. در کنار معرفی چنین مدل‌هایی برای رسیدن به ساختمان ایمن می‌توان به موارد دیگری از جمله آموزش صحیح و اصولی مهندسان در دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌ها، ارج نهادن به حرفه مهندسی در صنعت ساختمان از طریق تناسب حق الزحمه با فعالیت در حال انجام، فرهنگ سازی در سطح جامعه به منظور اولویت دادن به مسائل ایمنی و فنی و ساخت ساختمانهای ساده از نظر فرم و پیکربندی و ارجح بودن ایمنی بر ظواهر و تجملات اشاره کرد.
مقرراتنحوه اجرایی شدن شناسنامه فنی ملکی صنعت ساختمان، چگونه باید باشد؟
تغییر اصولی در کلیات مطرح در شناسنامه فنی و ملکی و اضافه کردن مستندات ساخت به شناسنامه و پیوست نمودن شناسنامه به مدارک نقل و انتقال در ساختمانهای نوساز، راه اندازی سامانه الکترونیکی شناسنامه فنی و ملکی برای تسریع امور و ثبت و نگهداری اطلاعات ساختمان و همکاری و همراهی شهرداری‌ها در ارتباط با این سامانه و اتصال آن به سامانه‌های شهرداری.
برای مقاوم سازی ساختمان به چه الزاماتی نیاز است؟
تولید و استفاده از مصالح ساختمانی استاندارد، استفاده از پیکربندی ساده سازه‌ای با حداقل آثار پیچشی، به کارگیری افراد متخصص و با تجربه اعم از مهندسان و سازندگان و کارگران ماهر در احداث ساختمان، نظارت‌های مستمر و کنترل‌های دقیق توسط افراد ذیصلاح سازمان نظام مهندسی، شهرداری‌ها و اداره کل راه و شهرسازی، توجه به موضوع طراحی و اجرای اصولی راه پله‌ها به عنوان تنها راه فرار و مسیر امداد و نجات در شرایط بحران، رعایت جزئیات مهار اجزای غیر سازه‌ای نظیر دیوارهای پیرامونی مطابق پیوست ششم استاندارد 2800 در درجه اول از طریق آموزش به مهندسان ناظر و سازندگان و در درجه دوم جلوگیری از ادامه کار در صورت سهل انگاری، تلاش به منظور آگاهی عمومی و فرهنگ سازی و ایجاد باور لازم برای مقاوم سازی ساختمانها و آمادگی در برابر زلزله، بازنگری به موقع در آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌ها و بروز رسانی دانش مهندسان و ارائه نقشه‌های اجرایی ساختمان با جزئیات کامل (اجزای سازه‌ای و غیر سازه‌ای) متناسب با دانش روز و قابل اجرا.
به منظور صرفه جویی مصرف انرژی در صنعت ساختمان باید دست به چه اقداماتی بزنیم؟
استفاده بهینه از انرژی در ساختمان سازی روز دنیا بسیار مورد توجه قرار گرفته است. ایجاد ساختمان سبز یکی از راه‌های صرفه جویی در مصرف انرژی است. اقدامات بازدارنده از تخریب محیط زیست و حمایت کننده از به کارگیری انرژی پاک در برج‌ها و ساختمانها و ارائه گواهی‌های معتبر برای تأیید و رونق تجارت آنها و همچنین حمایت از کارخانه‌های تولید محصولات به کار گیری انرژی پاک، سیاست‌های تشویقی دولت از جمله رایگان کردن حامل‌های انرژی برای مشترکین کم مصرف و آگاهی عمومی از تکمیل فرآیند اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، رعایت الزامات قانونی مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان با ارائه کامل جزئیات و ملزومات جهت صرفه جویی در نقشه‌های اجرایی توسط مهندسان، تعریف و اضافه کردن یک مهندس هماهنگ کننده (مدیریت پروژه) به مجموعه مهندسان چهارگانه و انجام کنترل‌های دقیق توسط مهندسین ناظر در اجرای جزئیات، استفاده از مصالح نوین و عایق و استفاده از سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی استاندارد.
طرح جامع توسعه مقررات ملی ساختمان در دستور کار قرار گرفته است. در این باره چه پیشنهاداتی دارید؟
پیشنهاد می‌شود در طرح جامع توسعه مقررات ملی ساختمان ، ضمن بروز رسانی به موقع مباحث کلیدی، نسبت به موضوعاتی نظیر حفظ و نگهداری ساختمانهای موجود و ارتباط و هماهنگی آن با سایر مباحث، مورد توجه بیشتر قرار گیرد و همچنین موضوع مقاوم سازی ساختمانهای موجود نیز در طرح جامع مقررات ملی ساختمان گنجانده شود. موضوع دیگر هماهنگی و ارتباط مقررات ملی ساختمان با سایر آیین‌نامه‌ها از جمله نشریات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور است و در نهایت مجموعه مقررات ملی ساختمان باید با داشتن پویای لازم، پاسخگوی تمامی نیازهای صنعت ساختمان باشد.
قرار است قانون نظام مهندسی بازنگری شود. چه پیشنهاداتی در این باره دارید؟
در بازنگری قانون نظام مهندسی باید نسبت به میزان مسئولیت مهندسان ، نقش سازمان نظام مهندسی و شهرداری‌ها در کنترل کیفیت ساختمانها به طور شفاف تبیین شود. موضوع تعارض منافع که یکی از چالش‌های اساسی چند سال اخیر سازمان نظام مهندسی و شهرداری‌ها و وزارت راه و شهرسازی بوده است، باید در این قانون به طور شفاف تعیین تکلیف شود. شیوه نامه‌های صدور، تمدید و ارتقای پروانه اشتغال مهندسان ، با توجه به پیشرفت‌های کنونی صنعت ساختمان در جهان و نیاز به استاندارد سازی ساختمان هماهنگ با استانداردهای جهانی، نیاز به بازنگری دارد.
در راستای طرح سامانه جامع یکپارچه نظام مهندسی که در دستور کار است، قرار است به منظور قیمت گذاری علمی ساختمان بر اساس درجه کیفی ساخت و شناسنامه فنی و ملکی بستر سازی شود. چه پیشنهاداتی در این باره دارید؟
ایجاد سامانه الکترونیکی شناسنامه فنی و ملکی ساختمان و ارتباط آن با سامانه‌های شهرداری و وزارت راه و شهرسازی و ایجاد شفافیت و اعتماد به اطلاعات آن و در نهایت امکان دریافت بخش‌های مرتبط برای عموم مردم جهت آگاهی، منجر به تسهیل در نقل و انتقالات و امکان بهره برداری مناسب برای ساکنین ساختمان و حفظ و نگهداری آن خواهد شد. همچنین امکان مدیریت بهتر برای دولت‌ها به خصوص در امر مدیریت بحران فراهم خواهد شد.
با توجه به زلزله اخیر تهران، چه اقداماتی باید انجام شود تا پس از زلزله 7 ریشتری، کمترین آسیب جانی و مالی را داشته باشیم؟
ارزیابی سریع و کیفی و تهیه یک پایگاه داده و پس از آن اولویت بندی بر اساس منابع مالی موجود، توجه ویژه به بازسازی و نوسازی مناطق و بافت‌‌های فرسوده به صورت یک عزم ملی و بسته تشویقی عملی و نه در حد شعار؛ با توجه به گرفتاری‌های متعدد مردم با توان مالی متوسط و ضعیف، لازم است دولت حمایت‌های مالی لازم را در جهت مقاوم سازی ساختمانهای موجود به عمل آورد.
ساختمانهای دولتی و خصوصی مرتبط با امداد و نجات بایستی مجهز به سیستم‌های هشدار دهنده و سیستم‌هایی نظیر قطع خودکار سیستم گازکشی و غیره باشند و پس از زلزله قابلیت استفاده بی وقفه خود را حفظ کنند، لذا باید در اولویت نخست برنامه‌ریزی‌های دولت قرار گیرد و پس از آن سایر ساختمانها نیز باید به ترتیب اهمیت و تعداد افراد بهره برداری کننده در اولویت‌های بعدی قرار بگیرند.
ساماندهی تیم‌های امداد و نجات مردمی داوطلب و با تجربه در کنار هلال احمر و سایر ارگانهای مرتبط قبل از زلزله و هماهنگی آنها تحت یک مدیریت یکپارچه در هنگام وقوع زلزله و پس از آن، استفاده از دانش، فناوری و تجربه کشورهای پیشرو نظیر ژاپن در کاهش مخاطرات زلزله، جلوگیری از تمرکز جمعیت در مناطق نزدیک گسل و به طور کلی سیاست تمرکز زدایی از شهر تهران، توجه به موضوع شهرسازی در ارتباط و هماهنگی با آمادگی در برابر زلزله در برنامه‌های بلند مدت آینده، با توجه به مطالعات متعددی که قبلاً در مورد مدیریت بحران شهر تهران در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی دستگاه‌های مختلف صورت گرفته، لازم است به منظور جلوگیری از انجام کارهای تکراری کلیه اطلاعات مربوطه توسط یک مرجع متخصص جمع بندی شده و نسبت به رفع نواقص احتمالی و بازنگری در اطلاعات جمع آوری شده اقدام شود تا به عنوان یک سند راهبردی مورد استفاده مدیران و دست اندرکاران اجرایی قرار گیرد. از تجارب به دست آمده از زلزله آبان ماه سال 1396 سر پل ذهاب در ارتباط با مدیریت بحران و رفع نواقص و اشکالات نیز باید استفاده شود.
الزامات مورد نیاز در مناطق زلزله خیز برای جلوگیری از تخریب و آسیب ساختمان چیست؟
ارتقا و اصلاح آیین نامه‌ها و مقررات ملی ساختمان با توجه به درس‌های گرفته شده از زلزله‌های اخیر کشور، لزوم رعایت فاصله حریم گسل‌ها، استفاده از مصالح ساختمانی استاندارد، استفاده از پیکربندی ساده سازه‌ای، لزوم استفاده از مجریان ذیصلاح، ارتقای سیستم‌های نظارتی، توجه به نوع ساختگاه و طراحی و احداث ساختمانها از نظر نوع سیستم باربر، نوع مصالح و تعداد طبقات متناسب با نوع ساختگاه، جلوگیری از ایجاد مودهای خرابی رایج در زلزله‌های گذشته نظیر ایجاد طبقه نرم و ستون کوتاه ناشی از اجرای غیر اصولی میانقاب‌های آجری و راه پله‌ها ، رعایت جزئیات مهار اجزای غیر سازه‌ای نظیر دیوارهای پیرامونی مطابق جزئیات ارائه شده در پیوست ششم استاندارد 2800 یا نشریات معتبر دیگر، توجه به نوع مصالح نما و شیوه‌های اجرای اصولی نمای ساختمانها و حتی الامکان عدم استفاده از مصالح سنگین مانند سنگ ، استفاده از بتن آماده و آزمایشگاه های کنترل کیفیت مصالح مطابق مقررات و ضوابط موجود با جدیت بیشتری مورد توجه قرار گیرد، توجه به طراحی و روش اجرای خرپشته‌ها بخصوص در ساختمانهای با مصالح بنایی و نظارت بیشتر بر تغییرات سازه‌ای نظیر افزایش زیربنا در پلان یا ارتفاع.
در راستای مقاوم سازی ساختمان، باید چه اقداماتی انجام دهیم تا شاهد فرونشست زمین نباشیم؟
به طور معمول پدیده فرونشست در مناطق کارستی و تشکیل فروچاله به صورت ناگهانی روی می‌دهند و این مسئله باید به عنوان یک تهدید جدی در نظر گرفته شود. استفاده از روش‌های ژئوفیزیکی نظیر روش مقاومت الکتریکی، ریز ثقل سنجی، حفاری گمانه‌های ژئوتکنیکی، داده‌های لرزه‌ای و ژئو رادارها برای شناخت پدیده و بررسی ابعاد آن لازم است. در راستای مقاوم سازی ساختمانها باید از احداث ساختمانهای بلند مرتبه که زمان تناوب طبیعی آنها نزدیک به زمان تناوب طبیعی خاک چنین مناطقی است، اجتناب و از بارگذاری در این مناطق حتی الامکان کاسته شود. همچنین پس از شناخت دقیق‌تر پدیده و تعیین ابعاد آن می‌توان در رابطه با راهکارهای علاج بخشی نظیر تزریق و پر کردن حفره‌ها با روش‌های مناسب یا جابجایی محله‌های در معرض خطر از طریق بررسی‌های فنی و در نظر گرفتن ملاحظات اجتماعی و اقتصادی، پیشنهادهای لازم را ارائه داد.
قرار است برنامه‌های اجرایی الگو سازی ساختمان سبز تدوین شود. چه پیشنهاداتی در این باره دارید؟
اقدامات سبز شامل استفاده از سیستم گرمایش از کف، استفاده از پنجره دو جداره با کنترل جریان انرژی، استفاده از گاز آرگون در فضای میانی پنجره دو جداره معمولی، استفاده از عایق‌های ویژه پنجره، بهره گیری از ترموستات دما و راهکارهای کنترل روشنایی و هوشمند سازی ساختمان هستند. در برنامه‌های اجرایی باید نسبت به اقدامات سبز کم هزینه و پر هزینه توجه کرد و آثار صرفه جویی هزینه‌ها برای ساکنین و توجیه اقتصادی آن را در کنار افزایش حامل‌های انرژی در آینده، مد نظر قرار داد. اجرای روش‌ها و راه حل‌های پایدار، منجر به کاهش هزنه‌های اقتصادی در طول عمر مفید ساختمان، کاهش اثرات زیست محیطی و افزایش منافع اجتماعی می‌شود. با درک این موضوع بسیاری از سازمان‌ها در سراسر جهان شروع به ارزیابی، تشویق و واگذاری پروژه‌ها بر اساس توانایی افراد برای بهبود توسعه پایدار می‌کنند.
باید چه الزامات ایمنی در کارگاه‌های ساختمانی رعایت شود؟
الزامات قانونی نظیر مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان به همراه آیین نامه حفاظتی کارگاه‌های ساختمانی به استناد ماده 85 قانون کار در مورد کلیه کارگاه‌های ساختمانی لازم الاجراست، اقدامات اساسی برای پیشگیری از حوادث، استفاده از ابزار و تجهیزات و ماشین آلات استاندارد، بررسی اثر بخشی کنترل‌ها؛ پیش بینی بودجه و تهیه تجهیزات حفاظت فردی و علائم و تابلوها، برقراری بیمه مسئولیت مدنی و شخص ثالث کارگاه توسط مجری قبل از شروع عملیات ساختمانی، تعیین مسئول ایمنی و معرفی وی به کارکنان و مهندس ناظر توسط مجری، آموزش مؤثر به کارگران و مهندسان، برقراری نظم و انضباط در کارگاه و ثبت و اطلاع رسانی حوادث.
