نام‌های جاودان(۱)

نگاهی به زندگی و سبک کاری مهندس سیدهادی میرمیران

سید هادی میرمیران از معماران نسل معاصر به شمار می‌رود؛ معماری که همواره روح معماری کهن این مرزو بوم را در کارهای خود حفظ کرده است.

سیدهادی میرمیران متولد ۲۳ اسفند ۱۳۲۳ در شهر قزوین و درگذشته ۲۹ فروردین ۱۳۸۵ برلین آلمان، مهندس، استاد دانشگاه و معمارایرانی بود. وی تحصیلات خود را در رشته مهندسی معماری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به انجام رساند و با ارزشیابی عالی فارغ‌التحصیل شد. از سال ۱۳۴۳ تا سال ۱۳۵۷ در دفتر فنی شرکت ملی فولاد ایران مشغول به کار شد. پس از انقلاب از سال ۱۳۵۸ با عنوان مدیر طراحی در شرکت خانه‌سازی ایران (اصفهان) به طراحی پروژه‌های شهرسازی پرداخت. در سال ۱۳۶۴ به همراه گروهی از همکارانش شرکت مهندسان مشاور نقش‌جهان - پارس را تأسیس کرد و تا واپسین روزهای حیات در این شرکت مشغول به کار بود. وی در شامگاه ۲۹ فروردین ۱۳۸۵ پس از یک دوره ده‌ ساله نبرد با بیماری سرطان، درگذشت.

در نگاه دیگران

مهندس سيد جمال‌الدين مهدوی سعيدی عضو منتخب معمار هیئت مدیره دوره نهم سازمان نظام‌ مهندسی ساختمان استان گیلان در خصوص سبک کاری مهندس میرمیران می‌گوید: "استاد میرمیران تلاش کرده تا ضمن پرهیز از به‌کارگیری افراطی و ظاهری عناصر سنتی معماری ایران، به بیان جدیدی از مؤلفه‌های معماری ایرانی دست پیدا کند. در حقیقت در آثار ارزشمند او، حفظ روح معماری کهن ایران با روش‌های منحصربه‌فرد طراحی به بهترین شکل ممکن مشاهده می‌شود. مفاهیمی مانند نور، شفافیت، سبکی، یکپارچگی و فرهنگ ایرانی از جمله مواردی است که می‌توان در آثار استاد هادی میرمیران مشاهده کرد. میرمیران از عناصر و اصول معماری ایرانی به‌ صورت مفهومی استفاده کرده که نه‌تنها در ظاهر امر موفقیت‌آمیز بوده؛ بلکه عیناً مفاهیم گذشته را در بناهایش منعکس کرده و روح معماری را در آن‌ها دمیده است."

مهم‌ترین ویژگی‌های آثار میرمیران

از مهم‌ترین ویژگی‌های آثار استاد میرمیران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

-  توجه و تأکید بر «فضا» به‌ عنوان جوهر اصلی و مهم‌ترین موضوع معماری

-  توجه و تأکید بر «زمینه» و «تاریخ»، با هدف احیای فرهنگ ایرانی - اسلامی

 - ایجاد پیوند و بهره‌‌گیری از میراث گذشته حرکتی مستمر از «صورت» به «معنی»، یا از «فرم» به «مفهوم»

-  رهایی از قید «فرم‌ها و الگوهای» گذشته

 - حفظ روح معماری کهن ایران با روش‌های نوین طراحی.

 - تکیه بر الگوها و فرم‌های تاریخی

رویکرد شکلی معماری سیدهادی میرمیران

آثار معماری میرمیران را می‌توان در سه گرایش شکلی دسته‌بندی کرد:

۱- استفاده از دیاگرام فرم. میرمیران در پروژه‌های ابتدای دهه ۷۰ خورشیدی، از این روش در طراحی کارهای معماری خود استفاده کرده است. در این روش، او با انتخاب دیاگرام فرم یک اثر معماری، طراحی را آغاز کرده، یا به تعبیر بهرام شیردل، معماری را از معماری شروع می‌کند و در روند طراحی، گاهی پروژه تا آخر تحت ‌تأثیرهمان دیاگرام اولیه باقی ‌مانده و گاهی دچار تغییرات شگرفی شده است؛ مانند پروژه کتابخانه ملی ایران (۱۳۷۳)

۲- استفاده از دیاگرام فرم آثار هنری و طبیعت. در این مرحله میرمیران با استفاده از فرم‌های موجود در طبیعت یا آثار هنری موجود شروع به طراحی کرده؛ اما در روند طراحی، کاملاً از آن‌ها فاصله گرفته و به پروژه‌ای با دیاگرام متفاوت دست می‌یابد. او در پروژه موزه ملی آب ایران (۱۳۷۴) از خواص شکلی دو عنصر آب ‌و خاک استفاده می‌کند و در پروژه بانک توسعه صادرات ایران (۱۳۷۶) از فرم مکعبی شکل استفاده کرده که شکافی در آن قرار دارد و یادآور فرم گاو صندوقی است که در آن اندکی بازمانده است.

۳- استفاده از دیاگرام دو فرم و فضای بینابین این دیاگرام را می‌توان در آثار گذشته میرمیران هم مشاهده کرد. اما در چند پروژه متأخر نقش اساسی را در ساماندهی پروژه‌ها به عهده می‌گیرد. خصوصیت اصلی این فضای بینابین ترکیب‌ شدن با فضاهای عمومی و شهری است. مانند پروژه کانون وکلای دادگستری تهران (۱۳۸۰-۱۳۷۴). این کار از جمله آثاری است که در آن از دیاگرام دو فرم و فضای بینابین استفاده شده است.

07

گذری بر برخی از آثار استاد میرمیران

هادی میرمیران به‌عنوان یکی از فعال‌ترین معماران مطرح ایرانی، آثار بسیاری را در دوران حرفه‌ای خود خلق کرده که تعداد زیادی از آن‌ها به مرحله اجرا رسیده‌اند. با این ‌وجود، طرح‌هایی نیز در میان سوابق کاری این معمار به چشم می‌خورند که هیچ‌وقت از حد یک طرح اولیه فراتر نرفته و به مرحله اجرا نرسیده‌اند.

 - طرح مجتمع مسکونی ایل گلی تبریز -۱۹۹۳

 - طرح شهر جدید بهارستان،‌استان اصفهان - ۱۹۹۳

-  ساختمان مجموعه ورزشی رفسنجان - ۱۹۹۴

- طرح توسعه مجموعه حرم مطهر حضرت معصومه (س)

 - ساختمان کانون وکلای دادگستری

 - ساختمان مرکزی بانک توسعه صادرات ایران

-  طرح ساختمان کتابخانه ملی ایران (اجرا نشده)

-  طرح ساختمان فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران (اجرا نشده)

-  طرح ساختمان موزه ملی آب (اجرا نشده)

-  طرح بسیار موفق برای احیای مجموعه کریم‌ خانی‌ شیراز

-  احیا و به‌سازی مجموعه میدان کهنه و مسجد جامع عتیق اصفهان

 - بدنه‌سازی خیابان چهارباغ اصفهان

-  ساختمان کنسولگری ایران در فرانکفورت، آلمان

-  سفارت جمهوری اسلامی ایران در بانکوک

 - توسعه اداره کل مسکن و شهرسازی (اداره کل راه و شهرسازی)

برخی از افتخارات سیدهادی میرمیران عبارتند از:

-  دریافت نشان معماری ایران از انجمن مفاخر معماری ایران (۱۳۸۵)

-  دریافت نشان درجه یک فرهنگ و هنر از ریاست جمهوری وقت (۱۳۸۳)

-  دریافت لقب شهروند افتخاری اصفهان (۱۳۸۳)

-  برنده جایزه مهراز (۱۳۸۱)

-  لوح تقدیر جامعه مهندسان مشاور ایران، برای شناسایی و معرفی معماری ایران(۱۳۸۰)

 منابع:

۱-     بانی مسعود، امیر. (۱۳۹۱). معماری معاصر ایران، چاپ پنجم، نشر هنر معماری قرن: تهران

۲-     فصلنامه شارستان، شماره ۳ و ۴ بهار و تابستان ۱۳۸۳.

۳-     میرمیران، سید هادی، (۱۳۸۵)، مجموعه آثار سیدهادی میرمیران، انتشارات مسکن و شهرسازی سازمان عمران و بهسازی شهری، صفحه ۱۴۶و ۲۴۷

۴-     وب‌سايت شرکت مهندسان مشاور نقش جهان-پارس

۵-     مجموعه آثار سيد هادی ميرميران، گزيده ای از طرح‌ها، عکس‌ها و پروژه‌های معماری، تهران، سازمان عمران و بهسازی شهری، ۱۳۸۴

06